Haram!..

Enfes bir kıssadan hisse

24/06/2023

Osmanlının başkenti Bursa’da Müslüman bir kişi, eskilerin Yahudilik Çarşısı denilen bugünkü Arap Şükrü Sokağı’nın girişine bir çeşme yaptırır. Çeşmenin başına da bir kitabe yazdırtır:

“Bu çeşmenin suyu her kula helâl, Müslüman’a haram”

Osmanlının başşehrinde bir çeşme ve bu çeşmenin başında da böylesi bir yazı…Çeşmeden çok kitabede yazılanlar, kısa sürede yayılır bütün Bursa’ya. Bir dedikodu bir dedikodu ki alır gider başını. Bursa’nın Müslüman ahalisi hop oturur hop kalkar bu nasıl fitnedir diye…

Ahali, dayanamaz varır kadıya. Şikâyet üstüne şikâyet…

Kadı, şikâyetler karşısında hayrat sahibi adamı yaka paça yakalatır; getirtir huzura.

Vatandaş memnun.

Mahkeme salonu dolar tıklım tıklım. Kadı, sorar:
“Bu nasıl fitnedir, dini İslam, ahalisi Müslüman olan koca devlette, sen kalk hayrattır, sebildir diye çeşme yap, ama suyunu Müslüman’a haram et! Olacak iş midir? Nasıl anlayıştır? Nasıl mantıktır? Nasıl izandır? Aklını mı yitirdin!

Hayrat sahibi adam, bozmaz istifini; gayet sakin:
“Müsaade buyurun” der. Sebebi vardır, delili vardır, ispatı vardır.”

Kadı hiddetlenir: “Ne delili, ne ispatı! Her şey apaçık ortada değil mi?

Sen fitne çıkardın! Müslüman ahalinin huzurunu kaçırdın!

Nifak soktun topluma, vaciptir katlin!”, der.

Der demesine de bir yandan da merak eder nedir delili?

Nasıl olur  bu kadar aleni yapılan işin delili? İspatı?

Sorar hayrat sahibi adama:

“Nedir gerekçen, delilin, ispatın, her neyse?”

Hayrat sahibi adam:
“Bir Sultan´a söylerim, başkasına diyemem”, diye cevap verince,

yine karışır ortalık. Dinleyenlerde homurdanmalar.

Kadı kararsız…

Söz bu ya, kulaktan kulağa ulaşır Sultan’a. Sultan öncesini de bildiği bu
olaydan dolayı zaten bir hayli kızgındır:
“Tez elden getirilsin bu gafil huzuruma!”, diye emir verir.

Hayrat sahibi adam yaka paça götürülür.Sultan’ın huzuruna.

Sultan; esmer, orta boylu, geniş omuzlu, sol yanağında kapanmış bir yaranın izi olan şakakları kırlaşmış orta yaşlı bu adama hiddetle bakar:

“De bakalım ne diyeceksen bre gafil! Bu nasıl iştir ki, hem çeşme yaptırırsın hayır işlersin hem suyunu her kula helâl, bir tek Müslüman’a haram edersin” Adam, kaldırır başını padişahın gözlerine bakar:
“ Sağlam delilim vardır Sultan’ım, lâkin ispat ister.”,der.
“Sağlam delil mi? Nedir delilin, neyi ispatlayacaksın?
“ Müsaade ederseniz”
“ Ya dediğin gibi sağlam değilse delilin, ya ispatlayamazsan!”
“O zaman vereceğiniz hükme kıldan incedir boynum, Sultanım”
“Peki, göster delilini, ispatla bakayım!
“Sultan’ım, ispat için sizden arzım olacak, yerine getirilmesini isterim.
Sultan, la havle çeker ya yine de: “peki, de bakayım!”,der.
“Sultan’ım her hangi bir havradan rastgele bir hahamı sebepsiz, izahsız yaka paça tutuklatın.Dediği yapılır adamın. Bir anda karışır ortalık… Azınlıklarda bir telaş, bir öfke ki sormayın.

Başta Museviler, “Ne oluyor,  din adamımız ne yaptı ki tutuklanır.

Bu ne zulümdür! Biz kefiliz kendisine. Ne gerekirse söyleyin yapalım.

O, masumdur; gerekirse kefalet öderiz…”

Toplantılar, gösteriler, mektup üstüne mektup… Ardı arkası kesilmez.

Bir hafta sonra hayrat sahibi adam çıkar Sultan’ın huzuruna:
“Sultan’ım, hahamı artık bırakmak zamanıdır”, der ve haham bırakılır.
Azınlıklar mutlu… Sultan’a teşekkürler, hediyeler…

Hayrat sahibi adam, Sultan’a: “Aynı tutuklatmayı herhangi bir kiliseden bir papaz için yaptırınız, Sultan’ım”, der. Padişah, yine la havle çeker ya. Sonucu o da merak etmektedir. “Peki”, der. Aynı işlem, aynı usulle bugünkü Karaağaç mahallesinde bulunan bir kilisenin papazı için de uygulanır. Papaz tutuklanarak atılır zindana. Tepkiler had safhada. Galeyan gelir Bursa’daki azınlıklar. Bursa’da olduğu kadar civar şehirlerde de gösteriler yapılır.

Hatta Bizans elçisi ile birlikte birkaç ülkenin elçisi de girer devreye.

Nasıl olur, sorgusuz sualsiz, suçsuz günahsız biri hangi gerekçeyle içeri atılır, diye. Dolunca haftası o da serbest bırakılır. Mutluluk ve sevinç gösterileri bir kat daha artar. Teşekkürler, şükranlar… Levantenler, din adamlarına kavuşmanın mutluluğu ile daha sıkı sarılırlar birbirlerine.

Padişah, çağırır hayrat sahibi zatı huzuruna: “tamam mı?” der.
Adam:“Sultan’ım son bir arzım var; sonra hüküm zamanıdır!”
“Şimdi nedir isteğin?”
“Efendim başkentimiz Bursa’nın sevilen, sözü en çok dinlenilen, itimat edilen âlimini alınız minberinden aynı şekilde”

Dediği yapılır adamın. Ulu Caminin imamı, vaazının ortasında alınır sorgusuz sualsiz… Yaka paça götürülür, atılır zindana.

Bir Allah”ın kulu çıkıp da tek bir kelam etmez.  “Ne oluyor, ne yapıyorsunuz hiç olmasa vaazı bitene kadar bekleyeydiniz,” demez. Peşinden giden de olmaz, arayan, soran da…

Bir hafta geçer aradan: “Nerede bizim imam?” diyen de çıkmaz, merak eden de… Ulu caminin bu âlim, sözü sohbeti dinlenir imamın yerine sıradan bir imam atanır. Halk halinden memnun…

Memnun olmakla kalsa iyi âlim imamın  ardından başlar bir dedikodu:

“Biz de onu adam gibi adam bellemiştik, hoca bellemiştik”“Kim bilir ne haltlar karıştırdı da tutuklandı…“Vah vah! Acırım arkasından kıldığım namazlara…”

Sultan, seyreder, şaşkınlık ve üzüntü ile bütün bu olup biteni… Hayratsahibi adam, gelir huzura:
“Ey büyük Sultan’ım! İrade buyurunuz lütfen! 

Böylesi Müslümanlara su helâl edilir mi?
Sultan suskun, çağırır zindana attırdığı âlim imamı haleleşmek için.

…

Ve yedi yüz yıl geçer aradan.
Şimdi dönüp bir bakın bakalım

Bu kadar yıl sonra şu güzelim memlekete:

BÖYLESİNE HER ŞEYE SUSKUN BU MİLLETE, 

HER KARIŞ TOPRAĞI ŞEHİT KANLARI İLE

SULANMIŞ; YEDİ İKLİM, YETMİŞ RENK

BU GÜZELİM ÜLKE HARAM DEĞİL DE NEDİR?

Zamanında Padişahın biri;
– Bana yalan söyleyebilene bir küp dolusu altın vereceğim! demiş.
Yalancılar, hemen saraya koşuşturup başlamışlar yalana;
– Bir kuş, aslanı kapıp yuvasına götürdü.
– Bunun neresi yalan?.. Kuş kartaldır, Arslan da kuzu kadar minik bir
yavru. Kaptı mı götürür tabii!..
– Komşu ülkede bir eşeği kral yaptılar!..
– Ülkenin kralı, pencereden bakınırken tacını düşürmüş. Taç da
pencerenin altındaki eşeğin başına geçmiş. Taç kimin kafasındaysa,
kral odur tabii!..
– Padişahım, ben gökyüzüne bir ok attım. Altı ay sonra geri döndü!
– Senin ok bir ağacın üstüne düşmüştür. Ağaç, sonbaharda yapraklarını
dökünce, takılacak yer bulamayıp yere inmiştir.
Böylece padişah, her yalana gerçek bir bahane bulmuş ve kimse padişaha
bu yalandır dedirtememiş.
Ama bir gün bir Kayserili gelmiş;
– Padişahım, sen benim babamdan borç olarak bir küp dolusu altın
almıştın. Şimdi geri almaya geldim.
Yalandır dersen ödülümü ver. Yalan değil dersen borcunu öde!

Sadakat budur

Yaşlı bir adama sokakta yürürken bisikletli çarpmış ve hafif yaralanmış.
Etraftakiler hastaneye götürmüşler. Hemşireler, röntgen çekerek her hangi bir kırık veya çatlak olup olmadığını inceleyeceklerini söylemişler. Yaşlı adam huzursuzlaşmış; “acelesi olduğunu,  röntgen istemediğini” söylemiş.
Hemşireler merakla acelesinin nedenini sormuşlar.
-“Eşim huzur evinde kalıyor. Her sabah birlikte kahvaltı. etmeye giderim, gecikmek istemiyorum” demiş.
Hemşire; “Eşinize haber iletir gecikeceğinizi söyleriz” diyince;
Yaşlı adam üzgün bir ifade ile: “Ne yazık ki karım Alzheimer hastası hiç bir şey anlamıyor, hatta benim kim olduğumu dahi bilmiyor” demiş.
Hemşireler hayretle: “Madem sizin kim olduğunuzu bilmiyor neden her gün onunla kahvaltı yapmak için koşuşturuyorsunuz?” diye sormuşlar.
Adam cevaplamış:”Ama ben onun kim olduğunu biliyorum.”