05/03/2020

DÜĞÜM ÇÖZÜLEMEDİ

“-Putin’in Suriye’den beklentisi ne?

-Galiba Kamışlı’da petrol var.

-Orada petrol var mı?

– Var, ama Deyrzol’daki kadar değil!”

Erdoğan ile Tramp arasındaki yukarıdaki diyalog, tam da Suriye meselesinin aynasıdır.  Gerçi aktarım esnasındaki Erdoğan’ın ironik gülümsemesi siyasi polemiklere konu olduysa da; meselenin ekonomik boyutlu bir ABD-Rusya nüfuz çatışması olduğunu net be net ortaya koyuyor, bu diyalog.

Artık herkesçe bilinen ABD’nin bir Büyük Ortadoğu Projesi (BOP) var.  Özetle; Türkiye’nin de içinde bulunduğu 22 ülkenin sınırlarını değiştirmeyi hedefleyen bu proje Arap/ABD petrol akışını güvence altına alma maksatlıdır.

Yine bilinmektedir ki, Rusya’nın kuzeyde Avrupa’ya petrol ve doğal gaz akıtan bir boru hattı bulunmaktadır.  Tek seçenek olması, enerji ölçeğinde Avrupa’yı Rusya’ya bağımlı kılmaktadır.  Rusya’nın bu eneji hattına karşılık olarak; Arap petrol ve doğal gazını Irak ve Suriye’nin kuzeyinden geçip, Suriye’nin Lazkiye limanından Akdeniz’e ulaştıran bir enerji hattı ABD’nin BOP’unun ana eksenidir.  Bunun için İran-Irak savaşı çıkartıldı; Saddam devrilerek Irak parçalandı; Suriye iç savaşı yaratılarak bugüne gelindi.  “Arap Baharı”yla bir kısım Ortadoğu ülkesindeki iç karışıklıkları ve darbeleri buna eklemek mümkün.

Bu koşullarda İdlb’te düğüm çözülemezdi.  Ankara-Moskova arasındaki “mutabakat”, hem ABD’nin hem de Rusya’nın kısmi taleplerini yansıtmış olmaktadır.  Ateşkes sağlanmış, ABD yanlısı HTŞ’ye nefes alma imkanı sağlanmıştır.  Diğer tarafta ise ana ulaşım yollarınına işlerlik kazanması önemli bir kazanımdır.  Taraflar eller tetikte bekleyecek,yeni bir “sınama” evresine yol alınacaktır.  ABD, hedeflediği enerji hattından vazgeçmeyecek, Rusya bunu engellemeye çalışacaktır.

Ankara bunun neresindedir?  Asıl meseleden etkilenen Türkiye, süper güçlerin bilek güreşi ortasında ülkeyi sıkıntılara boğan problemlerle boğuşacak, Suriye-gerekmediği halde- ana gündem maddelerimizden biri olmaya devam edecektir.  Ta ki, asıl mesele anlaşılıncaya ya da meseleyi gereği gibi anlayacak yeni bir yönetim iş başına gelinceye dek…