16/05/2021

ATATÜRK’ ÜN KRONOLOJİSİ

22/02/2018

1881 – 1908

• 19 Mayıs 1881 – Mustafa’nın Selanik’te doğuşu.

• 1893 – Mustafa’nın Selanik Askeri Rüştiyesi’ne yazılması ve öğretmeni Mustafa Efendi’nin kendisine “Kemal” adını takması.

• 1895 – Mustafa Kemal’in Selanik Askeri Rüştiyesi’ni bitirerek Manastır Askeri İdadisine girmesi.

• 13 Mart 1899 – Mustafa Kemal’in Manastır Askeri İdadisi’ni bitirerek İstanbul’da Harp Okulu’na girişi.

• 10 Şubat 1902 – Mustafa Kemal’in Harp Okulu’nu teğmen rütbesiyle bitirerek Harp Akademisi’ne geçmesi.

• 11 Ocak 1905 – Mustafa Kemal’in Kurmay Yüzbaşı olarak Harp Akademisi’nden mezun olması ve merkezi Şam’da bulunan Beşinci Ordu emrine verilmesi.

• Ekim 1905 – Mustafa Kemal’in bazı arkadaşlarıyla birlikte Şam’da gizli “Vatan ve Hürriyet Cemiyeti”ni kurması.

• 20 Haziran 1907 – Mustafa Kemal’in Kolağasılığına ( Kıdemli Yüzbaşı ) yükseltilmesi.

• 13 Ekim 1907 – Mustafa Kemal’in Selanik’te III. Ordu’ya atanması.

• Şubat 1908 – Atatürk’ün General Litzmann’dan çevirdiği “Takımın Muharebe Talimi” adlı -askerî eğitimle ilgili- kitabın Selânik’te yayımlanması.

• Haziran 1908 – Atatürk’e, III. Ordu Karargâhı’ndaki görevinin yanısıra Üsküp-Selânik arasındaki demiryolu müfettişliği görevinin de verilmesi.

• 23 Temmuz 1908 – II. Meşrutiyet’in İlânı.

1909 – 1914

• 15-16 Nisan 1909 – Mustafa Kemal’in 31 Mart (13 Nisan) ayaklanması üzerine Hareket Ordusu’nun kurmay başkanı olarak İstanbul’a hareket etmesi.

• 6 Eylül 1909 – Mustafa Kemal’in Selanik’te III. Ordu Piyade Subay Talimgahı Komutanı olması. (Aynı yıl içinde Kolağası rütbesiyle 38. Piyade Alayı komutanı olmuştur.)

• Mayıs 1910 – Mustafa Kemal’in Mahmud Şevket Paşa’nın kurmay başkanı olarak Arnavutluk harekatında bulunması.

• Eylül 1910 – Fransa’da yapılan manevralara Türk Ordusu temsilcisi olarak katılması.

• 13 Eylül 1911 – Mustafa Kemal’in İstanbul’a Genelkurmay’a nakledilmesi.

• 27 Kasım 1911 – Mustafa Kemal’in Trablusgarb’ta Binbaşılığa yükseltilmesi.

• 22 Aralık 1911 – Mustafa Kemal’in İtalyan – Osmanlı Trablus Savaşı’nda Tobruk Taarruzu’nu başarıyla idare etmesi.

• 25 Kasım 1912 – Mustafa Kemal’in Bahrısefid Boğazı ( Çanakkale ) Kuva-yı Mürettebesi Harekat Şubesi Müdürlüğü’ne atanması.

• 27 Ekim 1913 – Mustafa Kemal’in Sofya Ataşemiliteri olması.

• 1 Mart 1914 – Mustafa Kemal’in Yarbaylığa yükseltilmesi.

1915 – 1916

• 2 Şubat 1915 – Mustafa Kemal’in Tekirdağ’da 19. Tümeni kurmaya başlaması. (25 Şubat 1915’te tümen kuruluşunu tamamlayarak Maydos’a gelmiştir.)

• 25 Nisan 1915 – İtilaf devletlerinin Arıburnu’na asker çıkarmaları üzerine Mustafa Kemal’in tümeniyle düşmanı önleyerek durdurması.

• 1 Haziran 1915 – Mustafa Kemal’in Albaylığa yükseltilmesi.

• 8-9 Ağustos 1915 – Mustafa Kemal’in Anafartalar Grubu Komutanlığı’na atanması.

• 10 Ağustos 1915 – Mustafa Kemal’in bizzat idare ettiği taarruzla Anafartalar cephesinde düşmanı geri atması.

• 17 Ağustos 1915 – Mustafa Kemal’in Kireçtepe’de zafer kazanması.

• 21 Ağustos 1915 – Mustafa Kemal’in II. Anafartalar Savaşı’nı kazanması.

• 14 Ocak 1916 – Mustafa Kemal’in Edirne’de XVI. Kolordu Komutanlığı’na başlaması.

• 1 Nisan 1916 – Mustafa Kemal’in Mirlivalığa ( Tümgeneral ) yükselmesi.

• 7-8 Ağustos 1916 – Mustafa Kemal’in Bitlis ve Muş’u düşman elinden geri alması.

1917 – 1918

• 7 Mart 1917 – Mustafa Kemal’in Diyarbakır’daki II. Ordu Komutanlığı vekilliğine atanması.

• 16 Mart 1917 – Mustafa Kemal’in Diyarbakır’daki II. Ordu Komutanlığı’na asil olarak atanması.

• 5 Temmuz 1917 – Mustafa Kemal’in Halep’teki VII. Ordu Komutanlığı’na atanması.

• 20 Eylül 1917 – Mustafa Kemal’in VII. Ordu Komutanı sıfatıyla memleketin ve ordunun durumunu açıklayan tarihi raporunu göndermesi.

• 15 Ekim 1917 – Mustafa Kemal’in VII. Ordu Komutanlığı’ndan ayrılarak İstanbul’a dönmesi.

• 15 Aralık 1917 – Mustafa Kemal’in Veliaht Vahidettin ile Almanya’ya gitmesi.

• 16 Aralık 1917 – Mustafa Kemal’e “Birinci Rütbeden Kılıçlı Mecidi Nişanı” verilmesi.

• 4 Ocak 1918 – Almanya gezisinden dönmesi.

• 7 Ağustos 1918 – Mustafa Kemal’in Filistin’de bulunan VII. Ordu Komutanlığı’na ikinci defa tayin olunması.

• 26 Ekim 1918 – Mustafa Kemal’in komuta ettiği VII. Ordu Birlikleri tarafından düşman taarruzunun Haleb’in kuzeyinde bugünkü sınırlarımız üzerinde durdurulması.

• 30 Ekim 1918 – Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında Mondros Mütarekesi imzalandı.

• 31 Ekim 1918 – Osmanlı Devleti, Mondros Mütarekesi’nin yürürlüğe girmesiyle Birinci Dünya Savaşı’ndan çıktı.

• 31 Ekim 1918 – Mustafa Kemal’in Yıldırım Orduları Grubu Komutanı olması.

• 13 Kasım 1918 – Mustafa Kemal’in Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı’nın lağvı üzerine İstanbul’a gelmesi. Ve denizde demirlemiş düşman filosunu gördüğünde, yaveri Cevat Abbas (Gürer) Bey’e ünlü sözünü söylemesi: “Geldikleri gibi giderler”.

1919

• 30 Nisan 1919 – Mustafa Kemal’in 9. Ordu Müfettişi olması.

• 16 Mayıs 1919 – Mustafa Kemal’in Samsun’a gitmek üzere Bandırma Vapuru ile İstanbul’dan ayrılması.

• 19 Mayıs 1919 – Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkması.

• 21-22 Haziran 1919 – Mustafa Kemal’in Amasya’dan yolladığı genelgeyle, milli kuvvetleri bir gaye ve bir teşkilat çevresinde toplamak amacıyla Sivas Kongresi’ni toplantıya çağırdı.

• 26 Haziran 1919 – Amasya’dan Sivas’a hareketi.

• 3 Temmuz 1919 – Mustafa Kemal’in Erzurum’a ilk gelişi.

• 8-9 Temmuz 1919 – Mustafa Kemal’in resmi görevinden ve askerlikten çekilmesi.

• 23 Temmuz 1919 – Erzurum Kongresi’nin toplanması ve Mustafa Kemal’in Erzurum Kongresi’ne Başkan seçilmesi.

• 4 Eylül 1919 – Sivas Kongresi’nin toplanması ve Mustafa Kemal’in Sivas Kongresi’ne Başkan seçilmesi.

• 11 Eylül 1919 – Mustafa Kemal’in Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyeti Temsiliyesi Başkanlığı’na seçilmesi.

• 20-22 Ekim 1919 – Mustafa Kemal’in İstanbul’dan gelen Bahriye Nazırı Salih Paşa ile Amasya’da görüşmesi.

• 7 Kasım 1919 – Mustafa Kemal’in İstanbul’da toplanması kararlaştırılan Osmanlı Meclisi için Erzurum’dan milletvekili seçilmesi. ( TBMM’nin birinci dönemi için yapılan seçimde ve ondan sonraki seçimlerde Ankara’dan milletvekili seçilmiştir. )

• 27 Aralık 1919 – Mustafa Kemal’in Heyeti Temsiliye ile birlikte Ankara’ya gelmesi.

1920 – 1921

• 16 Mart 1920 – İstanbul’un İtilaf Devletleri tarafından işgali üzerine Mustafa Kemal’in durumu bütün devletlere ve Millet Meclislerine protesto etmesi ve Ankara’da yeni bir Millet Meclisi toplama teşebbüsüne geçmesi.

• 23 Nisan 1920 – Mustafa Kemal’in Ankara’da Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni açması.

• 24 Nisan 1920 – TBMM’nin Mustafa Kemal’i başkanlığa seçmesi.

• 11 Mayıs 1920 – Mustafa Kemal’in İstanbul Hükümetince ölüm cezasına çarptırılması.( Bu karar 24 Mayıs 1920’de Padişah tarafından onanmıştır. )

• 13 Eylül 1920 – Mustafa Kemal tarafından hazırlanan Halkçılık programının Büyük Millet Meclisi’ne sunuluşu.

• 5 Aralık 1920 – Mustafa Kemal’in İstanbul’dan gelen Osmanlı delegeleri İzzet ve Salih Paşa’larla Bilecik tren istasyonunda görüşmesi.

• 17 Şubat 1921 – Mehmet Akif (Ersoy) tarafından yazılan “İstiklal Marşı” şiiri Hakimiyeti Milliye gazetesinde yayınlandı.

• 1 Mart 1921 – Mehmet Akif’in (Ersoy), “İstiklal Marşı”, Maarif Vekili Hamdullah Suphi Bey tarafından Meclis’te ilk kez okundu ve sürekli alkışlarla karşılandı.

• 12 Mart 1921 – İstiklâl Marşı’nın TBMM’de kabul edilmesi.

• 12 Mart 1921 – Londra Konferansı sona erdi. İtilaf Devletleri barış teklif etti.

• 10 Mayıs 1921 – Mustafa Kemal tarafından Büyük Millet Meclisi’nde Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu’nun kurulması ve kendisinin Grup Başkanlığı’na seçilmesi.

• 13 Haziran 1921 – Mustafa Kemal’in Fransız temsilcisi F. Bouillon ile Ankara’da görüşmesi.

• 5 Ağustos 1921 – Büyük Millet Meclisi tarafından Mustafa Kemal’e Başkomutanlık görevinin verilmesi.

• 23 Ağustos 1921 – Mustafa Kemal’in 22 gün 22 gece süren Sakarya Meydan Muharebesi’ni idareye başlaması.

• 13 Eylül 1921 – Mustafa Kemal’in Sakarya Zaferi’ni kazanması.

• 19 Eylül 1921 – Mustafa Kemal’e Büyük Millet Meclisi tarafından müşirlik (mareşallik) rütbesinin ve Gazi ünvanının verilmesi.

1922 – 1923

• 26 Ağustos 1922 – Gazi Mustafa Kemal’in Kocatepe’den Büyük Taarruz’u idareye başlaması.

• 30 Ağustos 1922 – Gazi Mustafa Kemal’in Dumlupınar’da Başkomutanlık Meydan Savaşı’nı kazanması.

• 10 Eylül 1922 – Gazi Mustafa Kemal’in İzmir’e girişi.

• 1 Kasım 1922 – Gazi Mustafa Kemal’in teklifi üzerine Büyük Millet Meclisi’nin saltanatın kaldırılmasına karar vermesi.

• 14 Ocak 1923 – Mustafa Kemal’in annesi Zübeyde Hanım’ın İzmir’de ölümü.

• 29 Ocak 1923 – Gazi Mustafa Kemal’in İzmir’de Latife (Uşaklıgil) Hanım’la evlenmesi. ( 5 Ağustos 1925’te ayrılmışlardır.)

• 17 Şubat 1923 – Gazi Mustafa Kemal’in İzmir’de ilk Türkiye İktisat Kongresi’ni açması.

• 24 Mart 1923 – Mustafa Kemal Paşa, Time Dergisi’ne kapak oldu.

• 13 Ağustos 1923 – Gazi Mustafa Kemal’in ikinci defa Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na seçilmesi.

• 11 Eylül 1923 – Gazi Mustafa Kemal’in Halk Partisi’ni kurması.

• 29 Ekim 1923 – Cumhuriyetin İlânı ve Gazi Mustafa Kemal’in ilk Cumhurbaşkanı seçilmesi.

1924 – 1930

• 1 Mart 1924 – Gazi Mustafa Kemal’in Büyük Millet Meclisi’ni açışı ve Halifeliğin kaldırılması ile öğretimin birleştirilmesi gereğini konuşmasında belirtmesi.

• 23 Ağustos 1925 – Gazi Mustafa Kemal’in Kastamonu’da ilk defa şapka giymesi.

• 3 Ekim 1926 – İstanbul’da Sarayburnu’nda Mustafa Kemal’in ilk heykelinin dikilmesi.

• 1 Temmuz 1927 – Gazi Mustafa Kemal’in Cumhurbaşkanı sıfatıyla ilk defa İstanbul’a gelmesi.

• 15-20 Ekim 1927 – Gazi Mustafa Kemal’in CHP İkinci Kurultayı’nda tarihi büyük nutkunu söylemesi.

• 28 Ekim 1927 – Türkiye’de ilk kez nüfus sayımı yapıldı. O tarihteki nüfusumuzun 13.650.000 olduğu belirlendi.

• 1 Kasım 1927 – Gazi Mustafa Kemal’in ikinci defa Cumhurbaşkanlığı’na seçilmesi.

• 4 Kasım 1927 – Gazi Mustafa Kemal’in Ankara Etnografya Müzesi önünde ve Yenişehir’de dikilen heykellerinin açılışı.

• 10 Nisan 1928 -Anayasa değişikliği yapılarak Türkiye Cumhuriyeti Devleti, Lâik bir devlet haline getirildi.

• 20 Mayıs 1928 – Afgan Kralı Amanullah Han’ın Gazi Mustafa Kemal’i Ankara’da ziyareti.

• 24 Mayıs 1928 – Uluslararası rakamların kullanılmasıyla ilgili yasa çıkartıldı.

• 28 Mayıs 1928 – “Millet Mektepleri” açıldı. Türk vatandaşlığı yasası çıkartıldı.

• 9-10 Ağustos 1928 – Gazi Mustafa Kemal’in Sarayburnu’nda Türk harfleri hakkındaki nutkunu söylemesi.

• 1 Kasım 1928 -Yeni Türk Harfleri’nin kabul ve uygulanmasıyla ilgili yasa TBMM’si tarafından onaylanarak yürürlüğe girdi.

• 5 Ocak 1929 – TBMM’ce çıkartılan bir yasa ile Anadolu-Bağdat, Mersin, Tarsus, Adana demir yolları ile Haydarpaşa Limanı satın alındı.

• 3 Nisan 1930 – Menemen’de Cumhuriyete karşı ayaklanma yapıldı. Öğretmen yedeksubay Kubilây bu olayda şehit edildi.

1931 – 1935

• 1931 – Halkevleri kuruldu.

• 12 Nisan 1931 – Gazi Mustafa Kemal tarafından Türk Tarih Kurumu’nun kurulması.

• 4 Mayıs 1931 – Mustafa Kemal’in üçüncü defa Cumhurbaşkanlığı’na seçilmesi.

• 12 Haziran 1932 – Irak Kralı Emir Faysal’ın Ankara’da Mustafa Kemal’i ziyareti.

• 12 Temmuz 1932 – Gazi Mustafa Kemal tarafından Türk Dil Kurumu’nun kurulması.

• 4 Ekim 1933 – Yugoslavya Kralı Aleksandre’nin Gazi Mustafa Kemal’i İstanbul’da ziyareti.

• 26 Ekim 1933 – Türk kadınlarına köy ihtiyar heyetlerine seçilme ve seçme hakkı tanındı.

• 29 Ekim 1933 – Gazi Mustafa Kemal’in Cumhuriyet’in onuncu yıldönümü dolayısıyla tarihi nutkunu söylemesi.

• 16 Haziran 1934 – İran Şehinşahı Rıza Pehlevi’nin Gazi Mustafa Kemal’i Ankara’da ziyareti.

• 21 Haziran 1934 – Soyadı Yasası kabul edildi. Bütün Türk yurttaşlarının öz adından başka bir soyadı taşımaları zorunlu hale getirildi.

• 24 Kasım 1934 – Büyük Millet Meclisi’nin Mustafa Kemal’e ATATÜRK soyadını veren kanunu kabul etmesi.

• 3 Aralık 1934 – Hangi dinden olursa olsun, ülkemizde din adamlarının mâbet ve âyinler dışında dinsel giysi kullanmaları yasaklandı.

• 5 Aralık 1934 – Anayasa değişikliği yapılarak, Türk kadınlarına milletvekili seçme ve seçilme hakkı verildi.

• 1 Mart 1935 – Atatürk’ün dördüncü defa Cumhurbaşkanı seçilmesi.

1936 – 1937

• 20 Temmuz 1936 – Montreux Boğazlar Sözleşmesi imzalandı. Boğazlar tamamiyle Türk egemenliğine geçti. Türk askeri, “gayri askeri” adı verilen yerlere girdi.

• 4 Eylül 1936 – İngiltere Kralı Edward VIII.’nin İstanbul’da Atatürk’ü ziyareti.

• 11 Haziran 1937 – Atatürk’ün, çiftliklerini Devlete ve bir kısım gayrimenkullerini Ankara Belediyesi’ne bağışlaması.

• 27 Ocak 1937 – Hatay’ın Bağımsızlığı, Milletler Cemiyeti tarafından kabul edildi.

• 5 Şubat 1937 – TBMM’nin aldığı bir kararla, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’na: “cumhuriyetçilik, milliyetçilik, halkçılık, devletçilik, lâiklik, devrimcilik” ilkeleri kondu.

• 28 – 29 Ekim 1937 -Atatürk, son kez Ankara’da Cumhuriyet Bayramı törenlerine katıldı.

1938 – …

• 14 Ocak 1938 – Türkiye, Irak, İran, Afganistan arasında kurulan “Sâdâbat Paktı”, TBMM tarafından onaylandı.

• 30 Mart 1938 – Atatürk’ün hastalığı hakkında Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğince ilk defa resmi tebliğ yayınlanması.

• 19 Mayıs 1938 – Atatürk, son kez 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı gösterilerini izledi. Rahatsız olmasına karşın Hatay sorunuyla ilgili güney gezisine çıktı.

• 19 Haziran 1938 – Romanya Kralı Karol II’nin Atatürk’ü İstanbul’da ziyareti.

• 5 Eylül 1938 – Atatürk’ün vasiyetnamesini yazması.

• 16 Ekim 1938 – Atatürk’ün hastalık durumu hakkında günlük resmi tebliğler yayımına başlanması.

• 10 Kasım 1938 – Büyük Atatürk’ün Ölümü

• 21 Kasım 1938 – Atatürk’ün cenazesinin Etnografya Müzesi’ndeki geçici kabre törenle konulması.

• 28 Kasım 1938 – Atatürk’ün Vasiyetnamesi’nin açılması.

• 10 Kasım 1953 – Atatürk’ün nâşının, Etnografya Müzesi’ndeki geçici kabrinden Anıtkabir’e nakledilmesi.

• 5 Eylül 1973 – Başbakanlığa bağlı Devlet Film Arşivi’nin İstanbul’daki deposunda çıkan yangında Atatürk ile ilgili tek kopyalı filmlerin tamamı ile çok sayıda başka belge yandı.

• 1981 – UNESCO’nun aldığı bir kararla Atatürk’ün doğumunun 100. yılının bütün dünyada ATATÜRK YILI olarak kutlanması.