30/04/2021

NE DEDİYSEK O!

Aramızdan Bir Kimse

Zeki Sarıhan

ile

Sanat, Siyaset ve Hayat Üstüne…

Kadıköy Belediyesi tarafından Haydarpaşa Garı’nda düzenlenen ve yüz bin kişinin ziyaret ettiği Kitap Günleri’nin ikincisi, 3-11 Haziran (2017) tarihleri arasında Haydarpaşa Garında gerçekleşti.…)

Aslında Kitap Fuarına gitmek istememin özel bir nedeni de üç yıldır hasbelkader benim de yazılarımla katıldığım maviADA Dergisi ile halen editörlüğünü yapmaya çalıştığım Güneş Ülkesi Dergisinin değerli yazarı ve eğitimci Sayın Zeki Sarıhan’ı yakından tanıyıp sohbet etmekti.

Zeki Sarıhan’ı sanal âlemdeki yazılarından tanıyordum ama “Sarıhan” adının benim anılarımda özel bir yeri vardı. 1980’li yılların başında 12 Eylül Darbesinden bir yıl sonra atandığım ve dört yıl görev yaptığım Fatsalıydı Zeki Hoca ve o bilmese de yakın akrabalarından biri Fatsa’da komşumdu. Küçük ama şirin bir Karadeniz kasabası olan Fatsa halkı aydın ve okumuş insanlardı, orayla ilgili pek çok anı biriktirmiştim. O nedenle Zeki Sarıhan’la tanışmayı çok istiyordum.

Garın son peronuna girerken heyecanım iyice artmıştı, acaba geç kalmıştım da Zeki Bey gitmiş miydi diye düşünürken son peronun sonundaki Güzel Ordu Kültür Sanat Derneğinin standını ve kitaplarının başında oturan Zeki Sarıhan’ı gördüm. Yanına yaklaşıp kendimi tanıttım, sevecen bir öğretmen edasıyla karşıladı beni. Tanışmamızın ardından bir devir onun da yazılarını yayınladığı maviADA dergisinden söz ettik. Geçmişten, Fatsa’dan, öğretmenlikten, yazma sevdasından ve yazdığı kitaplardan konuştuk.

Kendisine yönelttiğim sorulara geçmeden ZEKİ SARIHAN’ı kısaca tanıtayım.

1944 yılında Fatsa’nın Beyceli köyünde dünyaya gelen Zeki Sarıhan, 1964 yılında Ladik Akpınar İlköğretmen okulunu bitirerek üç yıl ilkokul öğretmenliği yapmış. 1970 yılındaysa Gazi Eğitim Enstitüsü Türkçe Bölümünü bitirerek öğretmenlik yaşamına Türkçe öğretmeni olarak 1993 yılına kadar devam etmiş.

Daha öğrencilik yıllarında başlayan okuma, yazma ve araştırma merakı; okul duvar gazetesine yazdığı köşe yazıları öğretmenlerinin ilgisini çekmiş, 1980 yılında arkadaşlarıyla aylık Öğretmen Dünyası dergisini kurarak 2011 yılına kadar bu derginin yazı işleri müdürlüğünde bulunmuş. Eğitim Hakkını Savunma Komitesi sözcülüğü ve 2003 yılında kurulan Ulusal Eğitim Derneğinin üç dönem başkanlığını yapmış.

Zeki Hoca yurt içinde ve çeşitli Avrupa ülkelerinde eğitim ve tarihle ilgili konferanslar vermiş, panellere katılmış. Yayımlanmış 36 kitabı içinde 4. ciltlik “Kurtuluş Savaşı Günlüğü” 1990’da Afet İnan Tarih Araştırmaları ödülüne, “Kurtuluş Savaşı Kadınları” 2006’da Yunus Nadi Sosyal Bilimler Ödülüne, “Milli Mücadelede Maarif Ordusu” adlı kitabı da 2014’te Nafi Atuf Kansu Eğitim Araştırmaları ödülüne değer görülmüş.

EĞİTİMCİ YAZAR ZEKİ SARIHAN’LA KÜÇÜK BİR SÖYLEŞİ

Nurten Bengi Aksoy: Zeki SARIHAN kimdir, birkaç cümleyle nasıl anlatılabilir?

Zeki Sarıhan: Siz nasıl tanıyorsanız aşağı yukarı öyledir. Ben kendimi şöyle sanıyorum: Mazlumlardan yana, emeğin en yüce değer olduğuna inanan, yurduna ve halkına derin bağlarla bağlı, öğretmenliğe doyamayan bir köylü çocuğu.

Nurten Bengi Aksoy: Yazdıklarınızdan edindiğim izlenimlere göre zor bir hayatınız olmuş. Hemen hemen tüm öğretmenliğiniz devletle çatışmayla geçmiş. Bu çatışmanın izleri yazdıklarınıza da sinmiş, daha doğrusu yazmak bir mücadele, hatta ayakta kalma yöntemi gibi. Siz bu hali nasıl açıklıyorsunuz?

Zeki Sarıhan: Yukarıdaki tanımları yaptıktan sonra neden devletin hıncını üzerime çektiğim anlaşılır. Pek çok insanın başına gelen olaylar. Doğru söyleyen ve dokuz köy hikâyesi. Benim de yalnız iki silahım oldu İkisi de yazı aracı. Tebeşir ve kalem. Şimdi elimde yalnız kalem

 (klavye) kaldı. Onunla idare ediyorum.

Nurten Bengi Aksoy: Köy Enstitüsünde yetişmiş bir öğretmen olarak, bugünkü eğitim sistemimizle ilgili neler söylersiniz?

Zeki Sarıhan: Siz de başka bazıları gibi benim köy Enstitüsünde okuduğumu sanmışsınız. Öğretmen Okuluna girdiğim 1958’de Enstitülerin adı değişeli dört yıl olmuştu. Bu kurumların programını 1946’dan sonra zaten değiştirmişlerdi. Neyse… Öğretmen Okulunun birçok öğrencisi de öğretmenliğinde ve düşün hayatında Enstitü mirasını içselleştirerek sürdürdü. Eğitim köprüsünün altından o tarihten beri çok sular aktı. Bugünkü iktidar, kendi ifadeleriyle “dinci ve kinci” kuşaklar yetiştirmek işine soyundu. Bunun açılımı, sömürü ve zulme ses çıkarmayan, bilimden habersiz, itaatkâr bir sürü yetiştirmektir. Bunun sürdürülebilir olmadığı kanısındayım. Onursal Genel Başkanı olduğum Ulusal Eğitim Derneğinin eğitimdeki hedefi “Bağımsızlıkçı, aydınlanmacı, halkçı eğitim”dir.

Nurten Bengi Aksoy: Bildiğim kadarıyla genellikle ülke sorunları, siyaset, kuşağınızın sancıları konularınız olmuş… Kaç kitabınız var Sayın Sarıhan? Bu kitaplarda genelde neleri işlediniz?

Zeki Sarıhan: Mayıs 2017’de yayımlanan Akpınar’da Okurken, 36. kitabımdır. Kitaplarımın türleri Kurtuluş Savaşı tarihi, yerel tarih, anı, deneme ve eğitimdir. Beş kitabım da yayımlanmayı bekliyor. Kurtuluş Savaşı’nı konu almamın nedeni, devrim pratiğimizde kendi devrimci mirasımıza yaslanma düşüncesidir. Başka ülke pratiklerinin çok öne çıkmasına bir itirazın ürünüdür.

Nurten Bengi Aksoy: Neredeyse yarım asırdan fazladır yazıyorsunuz. Yazmanın insanın ve toplumun şekillenmesine katkısı var mıdır, yazmaya yeni başlayanlara bu doğrultuda neler önerirsiniz?

Zeki Sarıhan: Yazmak, müthiş bir eylemdir. Yazı, icat edildiğinden beri vazgeçilmez bir toplumsal görev yapıyor. Öğrendiklerimizin nerdeyse tamamını yazılardan edindik. “Kalem kılıçtan keskindir” sözü yazının gücünü anlatmak için kullanılmış. Benim yazdıklarımın da boşa gitmediğini, verilen ödüllerden ve okurlarımdan aldığım olumlu tepkilerden anlıyorum. Sosyal medyada paylaştıklarımın da işe yaradığını anlıyorum. Ancak son yıllarda yayıncıların arayıp sorduğu bir yazar değilim. Bunun nedeni yayın piyasasının belli ideoloji sahipleriyle tutulmuş olması. Demem şu ki gün benim günüm değil.

Nurten Bengi Aksoy: Anılarınız ve yazdıklarınızdan geçmişe ve geleneklere bağlılığınızı biliyoruz. Bu bağlılıkla devrimci ve mücadeleci bir kişiliği birlikte nasıl yürüttünüz?

Zeki Sarıhan: Ben fena halde yerli ve milliyim. Devrimci olmak da bunu gerektirir. Devrimci mücadelemizde bu toplumu harekete geçireceğiz ve ona yaslanacağız. Değişim ve adalet duygusunu onun geçmişinde, hislerinde arayıp bulacağız. Bunlar fazlasıyla da vardır. Sizi, maviADA’da, Türkiye halkının güneşli günleri için yaptığınız yayından ötürü kutlar, benim yazılarımı da oraya koyduğunuz için çok teşekkür ederim.

Sayın Zeki Sarıhan kendisine yönelttiğim birkaç soruyu nezaketle yanıtladı. Aldığım kitapları imzaladı ve son olarak bir de anı fotoğrafı çektirdik. Kendisine teşekkür edip vedalaşırken yerimi öğretmenlerini ziyarete gelen öğrencilerine bırakarak ayrıldım oradan. Denizden esen ılık yaz rüzgârına doğru yürürken içimi dolduran kitap kokusu rüzgâra karışıyordu…

Bize vakit ayırıp, sorularımızı yanıtladığı için maviADA adına Zeki Sarıhan’a çok teşekkür eder, bundan sonraki yaşamında sağlık ve esenlikler, çalışmalarında kolaylıklar dileriz…

Nurten B. AKSOY

(Güncelleme: 30 Nisan 2021)

Zekisarihan.com