1855-ci ildə, Amerika Birləşmiş Statlarının 14-cü prezidenti Franklin Pierce, o zaman Washington bölgəsində yaşayan Duwamish qızıldərililərindən vətənlərini satıb və qorunmuş təbii bir ərazidə yaşamalarını istədi. Qızıldərililər, ağdərililərin güclü başçısının bu “İstəyini“ heç cür anlaya bilmədilər. Vətənin torpağını necə satmaq olar?! Onlara görə, üstündə yaşadıqları torpaq göy üzü kimi, havanın istisi kimi, küləyin sərinliyi və suların işıltısı kimi alınıb satılmazdır. İnam kimidir vətən torpağı da, o torpağa uzaq çağlardan baş alıb gələn dərin bağlılıq və sonsuz sevgidir. İnamı, kökləri insan ruhunun varılmaz qatlarında olan dərin bağlılığı və sonsuz sevgini satmaq olarmı?! Uzun zamanlar boyu vətənlərinin hər bir qarış torpağını, hər bir kiçik daşını, hər bir otunu və doğma dərələrin gizli yerlərində pıçıldayan hər bir axar suyunu candan sevən və müqəddəs sanan bu insanlar ağdərililərin böyük başçısı olan prezident Franklin Piercenin bu heyrət doğuran və sarsıdıcı “İstəyi“ qarşısında nə edəcəklərini bilmədilər. Chief Seattle, qızıldərililərin müdrik başçısı, Amerika Birləşmiş Statlarının prezidentinə bir cavab verməliydi. Çünki onsuz da, basqına hazırlanmış, odlu silahları olan böyük bir ordunun qarşısını almaq olmazdı. Qızıldərililərin başçısı Chief Seattle, cavab olaraq Amerika Birləşmiş Statlarının prezidentinə göndərdiyi sözlərində “Mənim sözlərim sönməz ulduzlardır“ deyirdi. Artıq o tarixdən 153 il keçir. O zaman, ağdərililər tərəfindən vəhşi bir xalqın vəhşi
4 – başçısı kimi dəyərləndirilən Seattlein sözləri, biz insanların əliylə ağır xəstələnən dünyamızın çox ciddi bir təhlükə qarşısında durduğu bir zamanda, yolsuz yollarımıza işıq saçır və bizə, dünyamızı vurduğumuz yaralardan qurtarmağa yol göstərir. Biz, zəhərlədiyimiz dənizlərimizi, ölümə sürüklədiyimiz ormanlarımızı, Qarına həsrət qoyduğumuz dağlarımızı, bərəkətini korladığımız çöllərimizi, xəstələndirdiyimiz buludlarımızı və bir sözlə, bizim hər nəyimizi verən və bizi yaşadan dünyamızı bu ciddi fəlakətdən qurtarmaq üçün bu çağırışı eşidəcəyikmi? Bu “Sönməz ulduzları“ görməyə gözümüz olacaqmı?! Aşağıda oxuyacağınız sözlər Chief Seattlein sözlərindən alınmış parçalardır: <> <> <<Mənim sözlərim ulduzlardır, heç zaman sönməyəcək. Bu torpağın hər bir parçası mənim xalqımın gözündə müqəddəsdir. Hər bir küknar ağacının işıldayan iynəsi, hər bir qumlu sahil, tutqun ormanları örtən hər bir duman, hər bir tala, hər bir vızıldayan böcək və bütün bunlar mənim xalqımın düşüncə və sınaqlarında müqəddəsdir. Ağaclara
5 – dırmaşan su qızıldərili bir insanın xatirəsini daşımaqdadır.>> <> <> <> <> <>
6 – <> <> <> <> <<Torpağa tüpürənlər, özlərinə tüpürmüş olurlar. Çünki biz bilirik ki, torpaq insanın deyil, insan torpağındır. Hər nə bir-biriylə bağlılıqdadır, bir ailəni bir-birinə bağlayan qan kimi� İnsan deyil ki, yaşamın xalısını toxumuşdur. İnsan, onda ancaq bir sapdır. Bu xalıya nə etsəniz, özünüzə etmiş olacaqsınız.
7 – Yox, gündüzlə gecə bir yerdə ola bilməz. Bizim ölülərimiz, şirin sulu çaylarımızda yaşayırlar. Onlar, baharın xəfif addımlarıyla dönərlər. Onların ruhudur, ruzgarlarla göllərin suyunu ləpələndirən.>> <> <> <> <> Qızıldərililər dünyasıyla tanış olmaq üçün yuxarıdakı sözlər yetərli olmasa da, onların düşüncə və baxış dünyasına kiçik bir pəncərə ola bilər bəlkə. Bu, bir dünyadır ki, orda bizim çox sevdiyimiz və yolunda canımızdan belə keçdiyimiz, dağları,
8 – çayları, dənizləri, yeri və göyü “FƏTH“ etmək anlayışı anlamsız və hətta sarsaqlıqdır! Çünki bütün bunlar, bir sözlə, təbiət və onda olan hər şey bir-biriylə qırılmaz tellərlə bağlılıqdadır. Təbiət bütün bunların və eləcə də bütün canlıların anasıdır. Təbiəti ana və onun bütün canlı və cansız varlıqlarını özünün bacısı və qardaşı bilən bir insan öz anasını və öz bacı-qardaşını “FƏTH“ edərmi? Belə bir insan, onları “FƏTH“ etmək deyil, onlarla birlikdə və uyğunluqda yaşamaq istəyər. Balıqlarını tutub yediyi dənizləri zəhərləməz. Meyvəsinə, ağacına, heyvanlarının ətinə möhtac olduğu ormanları yer üzündən silməz! Ətini yediyi, südünü içdiyi, yununu, dərisini geydiyi, təzəyindən belə tarlalarının verimli olmasında yararlandığı heyvanlara qarşı düşməni kimi davranmaz. Qızıldərililər təbiətə və onun varlıqlarına qarşı belə davranırlar. Onlar tanrının əlçatmaz göylərin uzaq bir yerində deyil, bütün canlılarda və cansızlarda olmasına inanırlar. Onlar üçün hər nə müqəddəsdir, çünki hər nədə ”Böyük Ruhun“ nəfəsindən və varlığından vardır. Odur ki, hər nə qarşısında sayğılı olmaq gərəkdir. Müqəddəs bir təbildir torpaq da. Bu təbilin üstündə yeriyən və yaşayan insan nəyin üstündə yaşadığının fərqində olmalıydı: İçi boş kimi səslənir Qayalıq yer Ayaqlar altında. O söyləyir: Unutma ki, bir təbildir torpaq da,
9 – Ayaqlarımızda sayğı olmalı Yerin ritminə uymalı.
Benzer Haberler