BU  ZAMLAR  NİYE?

03/10/2021

İlk bakışta cevaplaması zor değil gözüküyor; döviz kuru yükseliyor, bu yükseliş sonucunda iğneden ipliğe dışalım ürününün fiyatları artıyor ve biz buna “önlenemez zam” diyoruz.

Mesele o kadar basit değil.

Zam yapmak siyasi iktidarın bir ekonomik “model”i.  Başka bir söylemle siyasi iktidarın ekonomi siyaseti periyodik zamlar üzerine kurulu.  İlk bakışta mantık dışı görünüyor; hiçbir siyasi iktidar, oy kaybetme pahasına  “zam politikası” uygulayıp, vatandaşını hayat pahalılığı altında inletmeği göze almaz ki…

Siyasi iktidar yapıyor, çünkü buna mecbur.

AKP iktidarı ekonomi ayaklarını ta öteden beri “inşaatçı-ihracatçı-ithalatçı” üçlüsü üzerine kurmuş; onların ana damarı bu üçlü.  Çok gereken sıcak para akışının zora girdiği şu süreçte “yaren” tabir edilen bu ayakların ayakta kalması lazım.  Bu yaren kesimine finans sağlamak, dış piyasadan yüksek faizle sıcak para temin etmenin yolu olası krizleri önlemektir.

Ekonomide kriz, kalp krizine benzer.  Nasıl kalbi besleyen damarlardaki tıkanma sonucu kalp krizi oluşursa; AKP’nin devri iktidarında yarenlere akan para kesildiğinde ülkede ekonomik kriz olur ve bu da iktidarın sonudur.

Şimdiye dek bu denli etkili kriz olmadı; ekonominin üzerinde durduğu ayaklar, özelikle “otomatiğe bağlanmış zamlar”la ayakta kalabildi.  Alışılmış söylemle “kriz teğet geçti”.

Zamlar kurdaki yükselişin, ya da iktidarın yanlış tercihlerinin sonucudur demek, bir nebze siyasi iktidarı aklamaktır.  İktidarın ekonomi politikası gereği zamlar yapılmaktadır ve bu iktidar başta kaldığı sürece de zamlar otomatiğe bağlı devam edecektir.

Bu, böyle biline.